Trade là gì?

Trade (giao dịch) là việc mua–bán một tài sản (ví dụ: cặp tiền tệ Forex như EUR/USD, hay crypto như BTC/USDT) nhằm kiếm lợi nhuận từ biến động giá trong ngắn đến trung hạn. Khác với đầu tư (invest) – thường nắm giữ dài hạn dựa trên giá trị nội tại, trade tập trung vào thời điểm vào/ra và quản trị rủi ro.

• Forex: thị trường tiền tệ toàn cầu, thanh khoản cực cao, đòn bẩy lớn, giao dịch 24/5.

• Crypto (coin): giao dịch 24/7, biến động mạnh hơn (volatility cao), có spot, margin, futures, perp.

 

Các trường phái/Phong cách trade phổ biến

Mình nhóm theo khung thời gian và phương pháp tiếp cận để bạn dễ định vị.

A. Theo khung thời gian

1. Scalping (rất ngắn hạn: giây–phút)

• Ý tưởng: ăn biên nhỏ, nhiều lệnh/ngày.

• Công cụ: Order flow/DOM, MA ngắn, VWAP, RSI/MFI, vùng thanh khoản.

• Ưu: ít chịu rủi ro qua đêm, vốn nhỏ vẫn xoay vòng nhanh.

• Nhược: áp lực tâm lý cao, phí/ trượt giá (slippage) “ăn” vào biên lợi nhuận.

2. Day trading (trong ngày)

• Ý tưởng: mở–đóng lệnh trước khi hết ngày.

• Công cụ: key level intraday, breakout/false-break, ATR để đặt SL, lịch tin tức.

• Ưu: linh hoạt, tránh gap qua đêm (đặc biệt forex).

• Nhược: cần thời gian bám sát màn hình.

3. Swing trading (vài ngày–vài tuần)

• Ý tưởng: bắt “nhịp” sóng hồi/tiếp diễn trong xu hướng.

• Công cụ: cấu trúc thị trường (HH/HL – LH/LL), MA20/50, Fibonacci, mô hình giá.

• Ưu: cân bằng thời gian & hiệu quả; ít stress hơn.

• Nhược: chịu rủi ro qua đêm, cần kỷ luật SL/TP.

4. Position trading/Trend following (tuần–tháng)

• Ý tưởng: đi theo xu hướng lớn; “cưỡi sóng” dài.

• Công cụ: MA200, đường xu hướng, Ichimoku, hệ thống cắt lỗ động (trailing).

• Ưu: R:R cao khi “bắt được trend”.

• Nhược: drawdown tạm thời lớn; đòi hỏi kiên nhẫn.

B. Theo phương pháp tiếp cận

1. Technical Trading (Phân tích kỹ thuật)

• Dựa vào: hành vi giá/khối lượng, mô hình nến, chỉ báo (RSI, MACD, Bollinger, Ichimoku…), price action, S/R, order block/liquidity.

• Phổ biến:

  • Breakout/Retest: mua khi phá đỉnh/kháng cự kèm retest.

  • Mean Reversion: giá “hồi về” trung bình (MA/VWAP).

  • Pullback in trend: vào lệnh khi giá hồi trong xu hướng chính.

2. Fundamental/Macro (Cơ bản)

• Forex: lãi suất, CPI, NFP, PMI, chênh lệch lợi suất, chính sách NHTW (Fed, ECB…).

• Crypto: on-chain (hashrate, active addresses), tokenomics, sự kiện (halving, upgrade), dòng tiền ETF/Quỹ, quy định.

• Phong cách: News trading (đánh theo tin), Carry trade (forex: vay lãi thấp mua lãi cao).

3. Sentiment/Flow (Tâm lý–Dòng lệnh)

• Crypto: funding rate, open interest, long/short ratio, liquidation heatmap.

• Forex: COT report, positioning của big players.

• Ý tưởng: đi cùng dòng tiền, tránh “đu đỉnh” khi quá đông 1 phía.

4. Quant/Algorithmic

• Rule-based hoặc ML nhẹ: trend-follow, stat-arb, pairs trading, volatility breakout.

• Ưu: kỷ luật, backtest rõ. Nhược: cần dữ liệu, kỹ thuật lập trình, quản trị rủi ro chặt.

5. Arbitrage/Market Making (nâng cao)

• Arb: chênh lệch giá giữa sàn/cặp (crypto phổ biến hơn retail có thể làm).

• MM: cung cấp thanh khoản, hưởng spread/fees; đòi hỏi hệ thống & quản trị tồn kho (inventory risk).

6. Copy trading & Social trading

• Ưu: nhanh, học từ người giỏi. Rủi ro: phụ thuộc người khác; cần giới hạn vốn & theo dõi hiệu suất thực sự (không chỉ “đẹp số”).

⚠️ Tránh/Mèo đen: Martingale/gấp thếp, “all-in theo kèo”, đu theo tín hiệu không có thống kê – rủi ro cháy tài khoản rất cao.

---

Forex vs Coin: khác gì khi áp dụng trường phái?

• Biến động: Crypto biến động mạnh hơn → SL rộng hơn, khối lượng nhỏ hơn; dễ bị quét nếu đặt SL quá gần.

• Tin tức: Forex chịu tác động lịch kinh tế định kỳ; Crypto thêm yếu tố on-chain/quy định/sàn.

• Phiên giao dịch: Forex 24/5 (theo phiên Á–Âu–Mỹ), Crypto 24/7 (cuối tuần vẫn chạy).

• Đòn bẩy: cả hai đều có; đừng lạm dụng – ưu tiên R:R & xác suất hệ thống.

---

Quản trị rủi ro (phần quan trọng nhất)

1. Rủi ro mỗi lệnh: thường 0.5–2% tài khoản/lệnh (người mới nên 0.5–1%).

2. Tỷ lệ R:R tối thiểu: ≥ 1:2 (rủi ro 1 để kỳ vọng lời 2).

3. Kích thước vị thế (Forex, ví dụ):

   • Khối lượng = (Số vốn * %rủi ro) / (số pip tới SL * giá trị/pip)

4. Crypto (theo % biến động tới SL):

   • Vị thế ($) = (Vốn * %rủi ro) / %khoảng cách tới SL

5. Đòn bẩy: chỉ dùng để giảm vốn ký quỹ, không để tăng rủi ro.

6. Không trung bình giá lỗ (trừ khi là chiến lược được backtest rõ ràng).

7. Nhật ký giao dịch: ghi lý do vào/ra, cảm xúc, tuân thủ plan → cải thiện hệ thống.

---

Tâm lý & quy trình

• Plan trước – trade sau: điều kiện vào lệnh, SL/TP, quản lý lệnh, kịch bản thay thế.

• Kỷ luật: vào đúng setup; không FOMO, không revenge trade.

• Chấp nhận chuỗi thua: hệ thống tốt vẫn có chuỗi thua; giữ size đều.

• Nghỉ khi cần: mệt, cảm xúc mạnh → tắt màn hình.

---

Cách chọn trường phái phù hợp (5 câu hỏi nhanh)

1. Bạn có bao nhiều thời gian/ngày?

   • Ít: Swing/Position. Nhiều: Day/Scalp.

2. Bạn chịu được biến động đến mức nào?

   • Thấp: trend-follow khung cao, R:R lớn, ít lệnh.

3. Bạn mạnh số liệu hay cảm nhận đồ thị?

   • Số liệu/quy tắc: Quant/Rule-based, Breakout.

   • Price action: Swing/Day.

4. Bạn thích forex hay crypto?

   • Lịch tin đều đặn → Forex. 24/7 & biến động mạnh → Crypto.

5. Mục tiêu: tích luỹ đều (ổn định) hay tối đa hoá R:R?

   • Ổn định: mean-reversion/trend-follow nhẹ.

   • R:R cao: breakout theo xu hướng lớn, nắm lâu & trailing.

---

Bộ khởi động (starter kit) cho người mới

1. Chọn 1 khung thời gian chính (ví dụ: H4/D1 cho swing) + 1–2 setup cụ thể (vd: Break–Retest vùng kháng cự/hỗ trợ + xác nhận nến).

2. Quy định SL/TP rõ ràng, R:R ≥ 1:2; đặt SL cứng ngay khi vào lệnh.

3. Rủi ro/lệnh 0.5–1% trong 2–3 tháng đầu.

4. Backtest tối thiểu 50–100 lệnh quá khứ; sau đó forward test demo/size nhỏ.

5. Ghi nhật ký & tối ưu từng tuần: winrate, R:R, lỗi kỷ luật, điều chỉnh nhỏ.

---

FAQ nhanh

• DCA có phải trade? Không. DCA là chiến lược đầu tư tích luỹ, không phải giao dịch ngắn hạn.

• Indicator nào “thần thánh”? Không có. Hệ thống = setup rõ ràng + quản trị rủi ro + kỷ luật.

• Tại sao mình thắng mà vẫn lỗ? Phí, trượt giá, R:R thấp, vài lệnh lỗ lớn “nuốt” hết lợi nhuận nhỏ.